هزینه‌های نامتعارف در مدارس دولتی: کمک به مدرسه داوطلبانه است

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: این روز‌ها یک پای ثابت تماس‌ها با روزنامه گلایه والدین نسبت به هزینه ثبت‌نامی است که از سوی مدارس دولتی از آن‌ها دریافت شده است. طبق آنچه که وزارت آموزش و پرورش مطرح کرده و بر آن تأکید دارد، مدارس دولتی حق گرفتن هزینه‌ای با عنوان «هزینه ثبت‌نام» از اولیا را ندارند، اما آنچه که در اغلب مدارس رخ می‎دهد خلاف آن چیزی است که بر آن تأکید می‌شود. هر چند شاید این هزینه در نهایت با عناوین دیگری گرفته شود و از سوی دیگر گویی نرخ جدید شهریه مدارس غیردولتی بر مدارس دولتی هم تأثیر گذاشته است و این رقم تا حدی بالا رفته که والدین مجبورند برای پرداخت هزینه ثبت‌نام آن را قسط بندی کنند. در سال‌های گذشته نیز رقم‌هایی کمتر از یک میلیون تومان به‌صورت متفاوت در مدارس دولتی از والدین اخذ می‌شد، اما حالا حکایت رقم‌های دریافتی در برخی مدارس دولتی ۱۰ برابر این رقم است. سؤال والدین این است که وقتی در این مدارس ساعت آموزشی کمتر از مدارس غیردولتی است و هیچ کلاس آموزشی خارج از برنامه هم برگزار نمی‌شود چرا این مبالغ دریافت می‌شود؟ یا کدام خدمات بهداشتی در سطح عادی ارائه می‌شود یا کدام کیفیت آموزشی بالاتر رفته است؟

پدر یک دانش‌آموز در مقطع اول ابتدایی با درخواست پیگیری از وضعیت هزینه مدارس دولتی برای ثبت‌نام مدرسه گفت: «فرزند من امسال به مقطع اول ابتدایی می‌رود. وقتی برای ثبت‌نام به مدرسه منطقه دو تهران در نزدیکی محل سکونت رفتیم به ما گفتند هزینه ثبت‌نام هشت و نیم میلیون تومان است. در حالی که ما از پیش شنیده بودیم ثبت‌نام در مدرسه هزینه‌ای ندارد. در نهایت این رقم از مدارس غیردولتی ارزان‌تر است و ما چاره‌ای جز ثبت‌نام نداریم. گرچه مدارس سعی دارند با قسط بندی از والدین هزینه ثبت‌نام را بگیرند، اما با توجه به وضعیت معیشتی مردم، این شیوه نیز قابل قبول نیست».

وی ادامه داد: «این هزینه برای مقطع ابتدایی زیاد است و اگر قرار است هرساله این مبلغ افزایش یابد پس چه تفاوتی با مدارس غیردولتی دارند؟ آن هم در شرایطی که کیفیت آموزشی مدارس دولتی قابل نقد است. ما نیز فعلاً مجبور شدیم این هزینه را قسط بندی کنیم.»

پدر یک دانش‌آموز دیگر گفت: «فرزند من در هنرستان پسرانه درس می‌خواند، این هنرستان برای ثبت‌نام از ما مبلغ هشت میلیون تومان درخواست کرده‌اند در حالی که ما با شغل کارمندی توانایی پرداخت این هزینه را نداریم و سطح مدارس دولتی به گونه‌ای نیست که از ارائه این مبلغ رضایت داشته باشیم. من از مسئولان درخواست رسیدگی دارم؛ طبق آنچه که مسئولان می‌گویند مدارس دولتی نباید از خانواده‌ها هزینه‌ای دریافت کنند مگر اینکه والدین به اختیار خود هزینه پرداخت کنند.»

این دو مورد مصداقی از صد‌ها موارد ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس دولتی است که آن‌ها را با مشکل مواجه کرده است. اخذ هزینه ثبت‌نام هیچگونه وجهه قانونی ندارند و مدارس باید با توجه به شرایط اقتصادی مردم، درک بهتری از این مسأله داشته باشند. گرچه مدارس دراین باره می‌گویند که آموزش و پرورش به ما کمکی نمی‌کند و سرانه‌ها پرداخت نمی‌شود و از این‌رو ما نیز مشکل تأمین هزینه داریم و باید به یک نحوی درصدد جبران هزینه‌های مدرسه باشیم. اما آیا تأمین هزینه مدارس از جیب والدین باید تأمین شود؟ محمدمهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش در این باره گفت: «دریافت شهریه در زمان ثبت‌نام به جز مبلغ مربوط به بیمه و کتاب جایز نیست مگر اینکه اولیا خودشان بخواهند مبالغی تحت عنوان کمک به مدرسه داشته باشند. کلیت این موضوع طبق قانون و قوانین خود آموزش و پرورش جایز نیست.»

کاظمی کمک به مدرسه را کاملاً داوطلبانه تلقی کرد و گفت: «در مواردی که مدارس از خانواده‌ها بابت ثبت‌نام هزینه دریافت می‌کنند باید گزارش شود، خانواده‌ها می‌توانند این مسائل را با اداره کل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات اعلام و در سامانه آن ثبت کنند. همچنین می‌توانند به اداره کل ارزیابی و عملکرد هر استان یا منطقه‌ای که در آن ساکن هستند بروند و مسأله خود را به آن‌ها بیان کنند و آن‌ها نیز وظیفه رسیدگی به شکایت‌های مردمی دارند.»

ضرورت افزایش کیفیت در مدارس دولتی

هیچ الزامی به پرداخت هزینه ثبت‌نام وجود ندارد! معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با تأکید بر این موضوع گفت: «ممکن است اولیا خودشان موافقت یا تمایل داشته باشند که به مدرسه کمک کنند. آن‌ها حتی کمک به مدرسه را که عموماً ابتدای سال ارائه می‌شود در طول سال پرداخت کنند که بازهم این موضوع بنا به خواست خانواده‌ها است. خود ما هم به‌عنوان اولیا این اقدام را انجام می‌دهیم و بالاخره شرایط و هزینه‌هایی در مدرسه هست، اما اجبار والزام کردن به آن صحیح نیست.»

معاون وزیر آموزش و پرورش در واکنش به این موضوع که شما پیشتر درباره تدوین یک سری شاخص‌ها برای افزایش کیفیت در مدارس دولتی خبر داده بودید و این به‌دلیل افت کیفیت در مدارس دولتی بود. اما اکنون باتوجه به هزینه‌ای که مدارس دولتی از والدین دریافت می‌کنند، انتظارات برای افزایش کیفیت آموزشی مدرسه بالا خواهد رفت، ولی متأسفانه در مدارس دولتی ما شاهد کیفیت نامطلوب هستیم، گفت: «موضوع افت کیفیت آموزشی در مدارس دولتی بحث دیروز و امروز نیست. این وضعیت بر اساس یک عملکرد چندساله و طی دوره‌های متمادی رخ داده است.»

او با اشاره به اینکه کم توجهی در ادوار مختلف آموزش و پرورش موجب افت کیفیت در مدارس دولتی شده است، گفت: «در این سال‌ها شاید کم توجهی‌های موجود در مدارس عادی و دولتی باعث شده که کیفیت این مدارس افت داشته باشد. از این‌رو ما موظفیم پیگیر مشکلات خانواده‌ها و مدارس دولتی باشیم. زیرا معتقدیم در این مدارس عدالت اجتماعی بیشتر تعریف می‌شود به این دلیل که عمده دانش‌آموزان ما در مدارس دولتی تحصیل می‌کنند، پس باید برای ارتقای کیفیت آن برنامه داشت.»

اصلاح فرایند مدیریتی یکی از راه‌های ارتقای مدارس دولتی است که معاون وزیر آموزش و پرورش در این باره توضیح داد: «در گام اول واقعیت این موضوع ایجاد یک سری تغییرات در فرایند مدیریتی و بعد از آن برنامه محور شدن مدرسه است که این برنامه محوری باید به سمت رشد و ارتقا باشد. برنامه‌ریزی لازم برای این موضوع در سال‌جاری انجام خواهد شد و ما به‌صورت آزمایشی دو هزار مدرسه متوسطه را در سطح کشور مدنظر داریم تا طرح مذکور را در آن عملیاتی کنیم. این مدارسی که انتخاب شدند مدارس عادی دولتی هستند و جمعیت نسبتاً بالاتری در مقایسه با سایر مدارس دارند.»

عدم موفقیت دانش‌آموزان در کسب معدل ۲۰ در امتحانات نهایی بررسی می‌شود

محمد مهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این سؤال در راستای کاهش کیفیت آموزشی در مدارس دولتی کشور، پس از اتمام امتحانات نهایی در سال‌جاری خبری مبنی بر اینکه تنها یک نفر در پایه دوازدهم موفق به کسب معدل ۲۰ شده است، منتشر شد. توضیح شما در این مورد چیست، که وی گفت: «این موضوع تک بعدی نیست و ابعاد مختلفی دارد، یک بعد آن به مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش مربوط است و ما نیز قطعاً پاسخگوی بخشی از آن هستیم، ولی قرار است گزارش عملکردی از این موضوع طی روز‌های آینده اعلام شود.»

کاظمی ادامه داد: «من تأکید داشتم مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش نسبت به این موضوع اقدام و سپس نتایج را اعلام کنند. البته باید تحلیل‌های کنار این موضوع هم گفته شود، زیرا مسأله تک بعدی نیست و باید از ابعاد مختلف دلایل آن بررسی شود. وقتی صرفاً یک بخش از آن را اعلام می‌کنیم در اصل موضوع انحراف ایجاد می‌شود، بنابراین نیازمند یک تبیین درست و دقیق در فرایند موضوع هستیم.» معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش گفت: «لازم به ذکر است هنوز این نمرات قابلیت مقایسه با نمرات سال گذشته را ندارد. اما اگر بخواهیم مقایسه‌ای هم داشته باشیم باید بگوییم شاید وضعیت دانش‌آموزان ما در تحلیل امتحانات نهایی از وضعیت عملکردی همان دانش‌آموزان که در کنکور اعلام می‌کنند، مناسب‌تر و بهتر است. اما این‌ها مجموعه‌ای از عوامل است که نیازمند یک تحلیل همه‌جانبه است که ان‌شاءالله در یک جلسه‌ای حتماً این موضوع در حضور رسانه‌ها انجام خواهد شد.»

وی درباره ارزیابی وضعیت امتحانات نهایی دانش‌آموزان پایه دوازدهم و اینکه آیا دانش‌آموزان با توجه به تأثیر این نمرات در کنکور توانستند به خوبی از عهده امتحانات بربیایند، گفت: «بالاخره دانش‌آموزان تمام تلاش خود را کردند و انتظاراتی که در ابتدای هر کتاب درسی اعلام شود اگر به این اهداف توجه کرده باشند حتماً در آزمون‌ها هم عملکرد خوبی داشته‌اند. اما اگر بدون در نظر گرفتن این اهداف اقدام کرده باشند، طبیعتاً ممکن است عملکرد آن‌ها نیز مورد نقد باشد. اگر دانش‌آموزان متناسب با اهداف رفتاری و عملکردی که در همه کتاب‌های درسی عنوان شده اقدام کنند، قطعاً نتیجه خوبی در امتحانات نهایی کسب خواهند کرد، اما این نشان می‌دهد که توجه بیشتر به محتوا و برنامه درسی موجب می‌شود ما بتوانیم از مباحث دانشجویی و حافظه محوری به کسب شایستگی‌ها و مفاهیم پیش برویم.»